زغال اخته کوچک اما پرفایده
گیاه زغال اخته به صورت درخت یا درختچه در کنار جریان آب و یا در بیشه ها می روید و از گروه گیاهان گل دار گلبرگ جدا محسوب می شود و در زبان انگلیسی به آن CORNELIAN CHERRY گویند.
گل های زغال اخته، زرد رنگ و خوشه ای می باشد و شهد فراوانی برای زنبورهای عسل دارد . برگ های سبز پررنگ و براق و نوک تیزی دارد. میوه ی آن به شکل بیضی و حدوداً به اندازه ی آلبالوی درشت است و طعم ترش و شیرینی دارد. رنگ میوه ی آن قرمز بسیار خوش رنگ می باشد .
درختچه ی زغال اخته حدود 300 سال عمر می کند و در حدود 25 سالگی تا 8 متر می رسد. این درخت به طور کلی ارتفاعی حدود 8-4 متر دارد. چوب آن بسیار محکم است و در صنعت نیز کاربرد دارد.
زغال اخته در منطقه ی وسیعی از اروپا، آسیا به خصوص ایران، ارمنستان و قفقاز می روید. محل رویش این گیاه در ایران، در جنگل های ارسباران، کوه های البرز، منطقه ی الموت، کوهین قزوین و در جنگل های بین مازندران و گیلان می باشد.
منطقه ی قزوین و رودبار به ویِژه در حاشیه البرز، بیش ترین تولید کننده و صادر کنندگان زغال اخته ی کشور محسوب می شوند. میوه ی زغال اخته در اواخر تابستان آماده ی چیدن است.
ترکیبات و ارزش غذایی
میوه ی نرسیده ی آن به علت داشتن اسید زیاد، بسیار ترش است ، ولی میوه ی رسیده ی آن به رنگ قرمز روشن و خوش مزه و شیرین است. این میوه در تابستان، عرضه و معمولاً به صورت تازه مصرف می شود ، ولی به صورت خشک، مربا، کنسرو، ترشی، آب میوه، سس، نکتار، ژله، مارمالاد، سرکه، لواشک و قرص های آنتی اکسیدان نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
این میوه حاوی مقادیر زیادی آهن ، کلسیم ، اسید فولیک ، ویتامین های E , B1 , B2 , C و فلاوونوئیدهاست.
آنتوسیانین موجود در زغال اخته رنگدانه ای از گروه فلاونوئیدها می باشد که عامل رنگ قرمز در گوجه فرنگی و دیگر میوه هاست. میوه های خانواده ی گیلاس (CHERRY) و زغال اخته (CORNELIAN CHERRY) حاوی مقادیر بالای آنتوسیانین هستند. حدود 17 ترکیب آنتی اکسیدان از خانواده ی گیلاس استخراج شده است که ویتامین E,C و ملاتونین نیز جزء آنها هستند. قرص های آنتی اکسیدان در برخی کشورهای اروپایی به نام قرص های یکی در روز (ONE DAY) معروف هستند و بدون تجویز پزشک نیز خریدشان برای عموم آزاد است.
فواید درمانی
زغال اخته چربی سوز است
به گزارش فاکس نیوز، پژوهشگران، عصاره ی بلوبری به نام پلی فنول ها را بر روی بافت های حیوانی در آزمایشگاه مورد بررسی قرار دادند. آن ها دریافتند که نمونه های بافتی که بیشتر از همه در معرض عصاره زغال اخته قرار گرفته بودند، پس از اندازه گیری بعدی کمترین محتوای چربی را دارا بودند.
شیاوانی موگه، در آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته بود که زغال اخته و محتوای پلی فنول آن ممکن است نقشی در مقابله با چاقی داشته باشد. در این بررسی کشت های بافتی گرفته شده از موش، از لحاظ اثر پلی فنول های موجود در زغال اخته بر آن ها مورد بررسی قرار گرفت و نشان داده شد که پلی فنول‌های موجود در این میوه می تواند بر سلول های چربی اثر بگذارند، به طوری که با بالاترین دوز پلی فنول، شمار سلول های چربی تا 73 درصد و با کمترین دوز آن ها این میزان 27 درصد کاهش یافت.
زغال اخته مشکل تنگ شدگی عروق را برطرف می کند
محققان به افرادی که دارای مشکل تنگ شدن عروق هستند، مصرف زغال اخته را توصیه می کنند.
زغال اخته، عروق خونی تنگ شده به دلیل رسوب کلسترول و تصلب شرائین را گشاد می کند. محققان با اعلام این مطلب که تنگ شدن عروق از مهم ترین دلایل بروز سکته قلبی به شمار می رود، توصیه می کنند: گشاد کردن این عروق تنگ شده از مهم ترین اقدامات درمانی است که در این میان مصرف زغال اخته می تواند بسیار موثر باشد.
مصرف زغال اخته سبب افزایش سلامت قلب می شود
تحقیقات نشان داد: مصرف زغال اخته باعث کاهش چربی شکمی و کاهش کلسترول می شود که این نوع چربی عامل ایجاد بیماری های قلبی و دیابت است.
دانشمندان این پروژه اعلام کردند که زغال اخته دارای آنتی اکسیدان بالایی است و می تواند چگونگی عملکرد بدن در ذخیره و بازیابی گلوکز و قند خون را تغییر داده و در نتیجه باعث کاهش خطر بروز بیماری های قلبی و دیابت شود.
در این آزمایش که بر روی موش ها انجام شد به رژیم غذایی موش های چاق 2 درصد پودر زغال اخته اضافه شد و مشاهده شد که پس از 90 روز چربی شکمی و کلسترول آن ها کاهش یافت و حساسیت و کنترل بدن شان بر گلوکز و انسولین افزایش یافت که نشانگر تاثیر افزودن زغال اخته به رژیم غذایی آن ها بود. دانشمندان در تلاش هستند تا این یافته را بر روی انسان آزمایش کنند.
زغال اخته بخورید، عفونت ادرار نگیرید
نتایج یک پژوهش جدید نشان داده است که مصرف عصاره ی زغال اخته برای پیشگیری از بروز عفونت در مجاری ادراری مفید است. البته پژوهشگران هنوز از مکانیسم این تاثیر بی اطلاع هستند. اما چنین به نظر می رسد که عصاره زغال اخته مانع اتصال باکتری ها به دیواره بافتی مجاری ادرار می شوند.
این تحقیق جدید نشان می‌دهد که آب زغال اخته خواص ترمودینامیک باکتری‌ها را، در مجاری ادراری تغییر می دهد و یک شارژ منفی ایجاد می کند که اجازه نمی دهد باکتری ها آن قدر به سلول ها نزدیک شوند که به آن ها متصل شده و عفونت آغاز شود.
در این مطالعه دو نوع مختلف از باکتری "ای کولای" ( E - coli ) را در معرض غلظت های متفاوتی از آب زغال اخته قرار دادند. نتایج تحقیقات نشان داد، در فضایی که آب زغال اخته وجود دارد احتمال چسبیدن باکتری به سلول های مجاری ادراری بسیار کمتر است و در نتیجه احتمال بروز عفونت به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند. این پژوهشگران درعین حال تاکیدکردند: نتایج آزمایشات ما نشان می دهد که حداقل در مورد عفونت های مجاری ادراری باید گفت که آب زغال اخته فقط باکتری های بیماری زا را هدف قرار می دهد و در عین حال هیچ تاثیری روی ارگانیسم های غیربیماری زا ندارد، بنابراین می توان مطمئن بود که آب این میوه به سایر باکتری های بی ضرر که در واقع جزو ترکیبات طبیعی دستگاه گوارش هستند، آسیبی وارد نخواهد کرد.
زغال اخته ویروس های روده را متوقف می کند
به گزارش بی بی سی دانشمندان دریافته اند افزودن آب زغال اخته به ویروس های روده ای در شرایط آزمایشگاهی، توانایی آن ها را برای آلوده کردن سلول های روده متوقف می سازد.
عفونت های ویروسی روده هر ساله مسوول هزاران مورد مرگ نوزادان در سراسر جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. این مطالعه بر ویروس روده ای میمون ها به نام SA-11 و ویروس های مشابه در بز انجام شد. پس از تیمار ویروس ها با آب زغال اخته، توانایی خود را برای آلوده کردن سلول های روده به طریق معمول از دست دادند.
محققان معتقدند این عصاره احتمالا جایگاه های گیرنده ی ویروس بر سطح سلول میزبان را تخریب کرده یا تغییر می دهد. همچنین ممکن است مکانیسم کوتاه کردن پروتئین به وسیله ویروس را صدمه بزند.
یک محقق به نام دکتر لیپسون در این باره می گوید عصاره ی زغال اخته ظاهرا بر چرخه همانندسازی ویروس در مراحل اولیه تاثیر می گذارد به طوری که قادر به نفوذ به سلول میزبان نباشد.
به گفته ی او دلیل این امر احتمالا اجزای شیمیایی این عصاره به نام فلاونوئیدها و تانن ها است که هر دو اثرات ضدباکتریایی هم دارند. به هر حال تحقیقات بیشتر مورد نیاز است تا مشخص شود آیا نوشیدن آب زغال اخته به تنهایی برای کاهش خطر عفونت های روده ای کافی است یا خیر.
بیش از 70 درصد موارد اسهال به ویژه در کودکان عامل ویروسی دارد که هنوز درمان مشخصی برای آن پیدا نشده و اگر نوشیدن آب زغال اخته در این مورد موثر باشد نتیجه خوبی به دست آمده است.
زغال اخته از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند
دانشمندان ترکیبی را در زغال اخته یافته اند که می تواند مانع چسبیدن باکتری ها به دندان شده، از تشکیل پلاک که بهدندان صدمه می زند جلوگیری نماید. البته هنوز کاملا مشخص نیست چرا این میوه تا این حد در حفاظت دندان ها موثر است.
از طرفی مردم نباید برای بهبود سلامت دندان، یکباره مقادیر زیاد زغال اخته یا محصولات حاوی آن را بخورند. بسیاری از محصولات تهیه شده با زغال اخته حاوی مقادیر زیادی قند هستند که خود باعث پوسیدگی دندان می شود.
افزایش مقاومت بدن با مصرف زغال اخته
زغال اخته دارای تانن و اسیدهای آلی، آنتوسیانین ها(گروهی از فلاونوئیدها) به ویژه از خانواده فلاون و ایزوفلاون، کاروتنوئیدها و آنتی اکسیدان ملاتونین است.
آنتی‌اکسیدان‌ها مقاومت بدن در برابر بیماری های غیرواگیر را بالا می برند و به پیشگیری از صدمه به سلول ها و بافت های بدن کمک می کنند. مقدار فروکتوز و گلوکز زغال اخته کم است و مصرف آن برای افراد چاق و بیماران دیابت ی مشکلی به وجود نمی آورد. حتی جوشانده ی برگ آن با گل توت فرنگی برای درمان دیابت موثر است.
هورمون ملاتونین موجود در آن خواب انسان را راحت و عمیق می کند. این عمل به طور طبیعی و روزمره انجام می شود. این هورمون مسوولیت تنظیم ریتم 24 ساعته، روز و شب بدن را به عهده دارد.
پوست زغال اخته تب بر است و در رفع اسهال موثر است. حتی میوه آن نیز اثر قابض دارد، از این رو خوردن آن در رفع اسهال و ورم معده موثر است.
برای درمان اسهال بهتر است یک قاشق سوپخوری زغال اخته را با یک فنجان آب سرد مخلوط کنید و آن را به مدت 5 دقیقه بجوشانید و پس از 15 دقیقه دم کشیدن آن را صاف کرده و هر روز 2 تا 6 فنجان بنوشید.
